W ostatnich latach ceny energii elektrycznej stały się jednym z głównych tematów poruszanych przez gospodarstwa domowe, firmy i instytucje w całej Europie. Rosnące koszty energii, które odczuliśmy szczególnie w latach 2022-2023, znacząco zmieniły postrzeganie dotychczasowej sytuacji energetycznej jako oczywistości. Eurostat w swoim najnowszym raporcie z końca października 2024 przeanalizował, jak zmieniały się ceny prądu w poszczególnych krajach Unii Europejskiej oraz jakie różnice występują w obciążeniu podatkowym oraz jak kształtują się ceny w stosunku do siły nabywczej. Przyjrzyjmy się, jak wypada Polska na tle Europy.
1. Spadek cen prądu w Polsce – wyjątek na tle kryzysu energetycznego?
Jak wynika z raportu Eurostatu, w pierwszej połowie 2024 roku ceny energii elektrycznej dla gospodarstw domowych w Polsce odnotowały spadek w porównaniu do analogicznego okresu z 2023 roku. To pozytywna wiadomość, szczególnie gdy weźmiemy pod uwagę, że w poprzednich latach koszty energii w całej Europie gwałtownie rosły. Na przykład w porównaniu do pierwszego półrocza 2023 roku wzrost cen w wielu krajach sięgnął kilkudziesięciu procent – rekordowy był wynik Irlandii, gdzie ceny podskoczyły o 37%.
Spadek cen w Polsce, choć nieco zaskakujący, był możliwy dzięki podtrzymaniu rządowej polityki interwencyjnej, która ograniczyła obciążenia finansowe dla odbiorców końcowych. Co ciekawe, Polska nie jest jedynym krajem, który zanotował obniżkę. W sumie w 15 krajach UE ceny spadły, a w 10 wzrosły.
2. Wysoki udział podatków – jak Polska wypada na tle innych krajów UE?
Choć ceny energii w Polsce uległy obniżeniu, polscy konsumenci nadal borykają się z dużym udziałem podatków i opłat w całkowitym koszcie energii. Z raportu wynika, że aż 49,6% ceny energii elektrycznej w Polsce stanowią podatki i inne obciążenia – jest to najwyższy poziom w całej Unii Europejskiej.
Dla porównania, w krajach takich jak Luksemburg czy Holandia część podatkowa jest ujemna. To efekt dotacji rządowych, które mają na celu wsparcie gospodarstw domowych w okresie wysokich cen energii. Negatywny udział podatków oznacza, że konsumenci w tych krajach otrzymują pewne zwolnienia lub bezpośrednie subsydia, które faktycznie obniżają końcowy koszt energii.
Dla polskiego odbiorcy oznacza to, że mimo ogólnej obniżki ceny bazowej, podatek stanowi znaczną część jego rachunku za prąd. W kontekście polityki energetycznej i zrównoważonego rozwoju warto zastanowić się, czy zmniejszenie podatków i opłat nie przyczyniłoby się do realnej poprawy sytuacji gospodarstw domowych.
3. Najwyższe i najniższe ceny energii w Europie – gdzie płacimy najwięcej, a gdzie najmniej?
Ceny energii elektrycznej są bardzo zróżnicowane w całej Unii Europejskiej. Według danych za pierwsze półrocze 2024 roku najwięcej za prąd płacą mieszkańcy Niemiec, gdzie cena wynosi średnio €0,3951 za kWh. Zaraz za nimi plasuje się Irlandia z ceną €0,3736 za kWh, co jest znaczącym obciążeniem dla gospodarstw domowych.
Najniższe ceny prądu odnotowano natomiast na Węgrzech (€0,1094 za kWh) i w Bułgarii (€0,1187 za kWh). Polska ze swoją średnią ceną prądu €0,2889 za kWh plasuje się blisko średniej UE.
4. Siła nabywcza a cena prądu – jak w rzeczywistości wygląda obciążenie dla Polaków?
Ciekawym aspektem poruszonym w raporcie Eurostat jest analiza cen energii w przeliczeniu na siłę nabywczą (PPS – Purchasing Power Standard). Wartość PPS pozwala zobaczyć, jak realnie kształtuje się koszt prądu w stosunku do zarobków i kosztów życia w danym kraju.
Dla krajów o wysokiej sile nabywczej, takich jak Luksemburg czy Malta, ceny energii po przeliczeniu na PPS są niższe, co oznacza mniejsze obciążenie dla konsumentów. W Polsce, mimo że cena prądu jest zbliżona do średniej UE, jego koszt względem siły nabywczej jest wyższy. To oznacza, że polscy konsumenci w rzeczywistości odczuwają większe obciążenie finansowe na tle mieszkańców niektórych krajów zachodnich.
5. Wpływ subsydiów i wsparcia rządowego na ceny energii
Jednym z istotnych czynników wpływających na ceny energii w 2024 roku było ograniczenie lub całkowite wycofanie subsydiów energetycznych, które miały na celu wspomóc gospodarstwa domowe w latach kryzysu energetycznego. Wielu konsumentów w UE zauważyło wzrost kosztów po zakończeniu programów wsparcia.
Polska kontynuowała wsparcie dla gospodarstw domowych również w 2024 roku, co przyczyniło się do stabilizacji cen energii. Dzięki temu polscy konsumenci nie odczuli aż tak dużego wzrostu kosztów jak w niektórych krajach, które zdecydowały się zakończyć swoje programy subsydiów.
Jednak wraz z planowanym ograniczeniem rządowych mechanizmów wsparcia na kolejne lata, wartość rachunków za prąd może wyraźnie wzrosnąć. Długoterminowa polityka energetyczna będzie kluczowa, aby zapewnić Polakom stabilność kosztów energii w zmiennym otoczeniu rynkowym.
Co dalej? Wnioski z raportu Eurostat dla polskich gospodarstw domowych
Wnioski z raportu Eurostat pokazują, że Polska na tle innych krajów Unii Europejskiej wyróżnia się wyjątkową sytuacją: spadkiem cen przy jednoczesnym najwyższym poziomie obciążeń podatkowych. Mimo pozytywnych trendów, siła nabywcza sprawia, że polskie gospodarstwa domowe nadal odczuwają wysoki koszt energii, szczególnie w porównaniu z bogatszymi krajami UE.
Kluczowe jest jednak zrozumienie, że ceny energii będą się zmieniać wraz z sytuacją rynkową i polityką energetyczną, nie tylko na poziomie krajowym, ale także unijnym. Wraz z końcem okresu subsydiów energetycznych i możliwości wycofania wsparcia, warto zastanowić się nad przyszłością odnawialnych źródeł energii w Polsce. Inwestowanie w fotowoltaikę, która pozwala na częściową lub całkowitą niezależność od wahań cen prądu, staje się coraz bardziej opłacalną opcją dla wielu gospodarstw domowych i firm.
Fotowoltaika – odpowiedź na niestabilne ceny prądu?
Dla polskich gospodarstw domowych, które obawiają się dalszych wzrostów cen prądu, odnawialne źródła energii, takie jak fotowoltaika, mogą być atrakcyjną alternatywą. Instalacja paneli fotowoltaicznych umożliwia produkcję własnej energii i znaczące obniżenie rachunków za prąd.
W obliczu rosnących kosztów i wysokiego udziału podatków w cenie energii w Polsce, inwestowanie w fotowoltaikę może stać się kluczem do stabilizacji domowych i firmowych budżetów. W Kaizen Energia specjalizujemy się w przygotowaniu, projektowani oraz wykonywaniu instalacji fotowoltaicznych, dostosowanych do potrzeb gospodarstw domowych, firm i instytucji. Skontaktuj się z nami, lub zostaw komentarz pod tym postem, aby dowiedzieć się, jak możemy pomóc Ci uniezależnić się od rosnących kosztów energii!
